وقتی برای زیارت به مشهد می‌رویم، حال‌وهوای حرم امام رضا (ع) روحمان را تازه می‌کند. اما آیا می‌دانستید در چند قدمی حرم، جاهایی دیدنی و فرهنگی وجود دارد که می‌توانند تجربه سفرتان را کامل‌تر کنند؟ «جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم؛ بعد زیارت کجا بریم؟» سؤالی‌ست که برای خیلی از زائران پیش می‌آید. از مسجد گوهرشاد با معماری خیره‌کننده گرفته تا بازار رضا برای خرید سوغات، از موزه‌های آستان قدس گرفته تا مقبره‌های عرفای بزرگ، در اطراف حرم می‌توانید تاریخ، هنر، فرهنگ و آرامش را در کنار هم تجربه کنید. اگر قصد دارید لحظات بعد از زیارت را با گشت‌وگذاری دلچسب و پربار بگذرانید، حتماً این مقاله را تا انتها بخوانید.
مسجد گوهرشاد مشهد؛ شاهکار معماری اسلامی
مسجد گوهرشاد، یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین مساجد ایران، در جنوب حرم امام رضا (ع) واقع شده است. این مسجد در سال ۸۲۱ هجری قمری به دستور گوهرشاد بیگم، همسر شاهرخ تیموری، ساخته شد و به‌عنوان نمونه‌ای برجسته از معماری دوره تیموری شناخته می‌شود. گنبد فیروزه‌ای، مناره‌های بلند و کاشی‌کاری‌های معرق و اسلیمی از ویژگی‌های بارز این مسجد هستند که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کنند. مسجد گوهرشاد با ظرفیت بیش از ۲۰ هزار نفر، محل برگزاری نمازهای جماعت و مراسم مذهبی مهم در مشهد است. بازدید از این مسجد، فرصتی مناسب برای آشنایی با هنر و معماری اسلامی و تجربه فضایی معنوی پس از زیارت حرم امام رضا (ع) فراهم می‌کند.
فاصله تا حرم: این مسجد در جنوب حرم امام رضا (ع) واقع شده و مستقیماً به حرم متصل است.
راه دسترسی: برای دسترسی به مسجد گوهرشاد، کافی است از داخل حرم به سمت صحن جنوبی حرکت کنید. این مسجد از طریق چندین ورودی به حرم متصل است و نیازی به خروج از مجموعه حرم نیست.
موزه آستان قدس رضوی مشهد؛ گنجینه‌ای از تاریخ و هنر
مجموعه موزه‌های آستان قدس رضوی، در صحن کوثر حرم مطهر واقع شده‌اند و شامل بخش‌های متعددی از جمله موزه قرآن و نفایس، موزه فرش، موزه مردم‌شناسی و موزه هنرهای تجسمی هستند. در این موزه‌ها، آثار ارزشمندی مانند قرآن‌های خطی، فرش‌های نفیس، اشیای تاریخی و هنری نگهداری می‌شوند که هرکدام بیانگر بخشی از تاریخ و فرهنگ اسلامی و ایرانی هستند. بازدید از این موزه‌ها، فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با میراث فرهنگی و هنری ایران و اسلام فراهم می‌کند و تجربه‌ای آموزنده و جذاب را برای زائران رقم می‌زند.
فاصله تا حرم: موزه‌های آستان قدس رضوی در صحن کوثر حرم مطهر قرار دارند و به‌صورت مستقیم به حرم متصل هستند.
راه دسترسی: برای بازدید از این موزه‌ها، می‌توانید از داخل حرم به صحن کوثر مراجعه کنید. ورودی موزه‌ها در این صحن قرار دارد و نیازی به خروج از مجموعه حرم نیست.
بازار رضا مشهد؛ ترکیب سنت و خرید
بازار رضا، یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین بازارهای مشهد، در نزدیکی حرم امام رضا (ع) قرار دارد. این بازار دو طبقه، با معماری سنتی و راهروهای طولانی، محل مناسبی برای خرید سوغات و محصولات محلی مانند زعفران، زرشک، انگشترهای فیروزه و عقیق، مهر و تسبیح، پارچه‌های ترمه و صنایع‌دستی است. علاوه بر خرید، قدم‌زدن در این بازار و مشاهده حجره‌ها و کارگاه‌های کوچک صنایع‌دستی، تجربه‌ای دلپذیر از زندگی و فرهنگ مردم مشهد را به نمایش می‌گذارد. بازار رضا نه‌تنها مکانی برای خرید، بلکه جاذبه‌ای فرهنگی و تاریخی است که نباید از دست داد.
فاصله تا حرم: بازار رضا در ضلع شرقی خیابان امام رضا، حد فاصل فلکه آب و میدان هفده شهریور قرار دارد و فاصله آن تا حرم حدود ۵۰۰ متر است.
راه دسترسی: پس از خروج از حرم از سمت خیابان امام رضا، با حدود ۵ دقیقه پیاده‌روی به ورودی بازار رضا خواهید رسید. این بازار در امتداد خیابان امام رضا قرار دارد و دسترسی به آن بسیار آسان است.
مقبره پیر پالاندوز مشهد؛ آرامگاه عارف بزرگ
مقبره پیر پالاندوز، آرامگاه محمد عارف عباسی، از عرفای بزرگ قرن دهم هجری، در ضلع جنوب‌شرقی حرم امام رضا (ع) واقع شده است. این بنا با گنبدی فیروزه‌ای و کاشی‌کاری‌های زیبا، نمونه‌ای از معماری دوره صفوی را به نمایش می‌گذارد. پیر پالاندوز به‌دلیل شغل پالان‌دوزی‌اش به این نام معروف شده و آرامگاه او اکنون یکی از جاذبه‌های مذهبی و تاریخی مشهد به‌شمار می‌رود. بازدید از این مقبره، فرصتی برای آشنایی با زندگی و آثار این عارف بزرگ و تجربه فضایی معنوی در کنار حرم امام رضا (ع) فراهم می‌کند.
فاصله تا حرم: این مقبره در ضلع شمال شرقی حرم، در خیابان نواب صفوی، قرار دارد و فاصله آن تا حرم بسیار کم است.
راه دسترسی: برای رسیدن به مقبره پیر پالاندوز، از حرم به سمت خیابان نواب صفوی حرکت کنید. پس از چند دقیقه پیاده‌روی در این خیابان، به این مقبره خواهید رسید.
خانه تاریخی توکلی مشهد؛ یادگاری از دوره قاجار
خانه تاریخی توکلی، در خیابان نواب صفوی، یکی از نمونه‌های برجسته معماری دوره قاجار در مشهد است. این خانه با آجرکاری‌های زیبا، پنجره‌های ارسی و گچ‌بری‌های هنرمندانه، جلوه‌ای خاص دارد. خانه توکلی اکنون به‌عنوان موزه‌ای برای نمایش آثار تاریخی و فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازدید از این خانه، فرصتی برای آشنایی با سبک زندگی و معماری دوره قاجار در مشهد فراهم می‌کند و تجربه‌ای متفاوت از گردش در اطراف حرم امام رضا (ع) ارائه می‌دهد.
فاصله تا حرم: این خانه در خیابان نواب صفوی، کوچه هفتم، قرار دارد و فاصله آن تا حرم حدود ۵۵۰ متر است.
راه دسترسی: از حرم به سمت خیابان نواب صفوی حرکت کنید و پس از حدود ۶ دقیقه پیاده‌روی، به کوچه هفتم وارد شوید. خانه توکلی در این کوچه قرار دارد.
در پایان
در این مقاله با جاهای دیدنی مشهد نزدیک حرم آشنا شدید؛ از مسجد گوهرشاد و موزه آستان قدس گرفته تا بازار رضا، مقبره پیر پالاندوز، حمام تاریخی مهدی‌قلی‌بیک و خانه توکلی. اکثر این مکان‌ها با ۵ تا ۱۰ دقیقه پیاده‌روی قابل دسترسی‌اند و ترکیبی از تاریخ، معماری، خرید و آرامش معنوی را به شما ارائه می‌دهند. اگر با خانواده یا حتی تنها به زیارت آمده‌اید، این پیشنهادها می‌توانند ادامه روزتان را پربارتر و خاطره‌انگیزتر کنند. کافی‌ست بعد از زیارت، کمی به اطرافتان نگاه کنید تا یک مشهد دیگر را ببینید!
