بوی تلخ دود، نفس‌های بند آمده و چشمانی که از سوزش اشک می‌ریزند؛ بندرعباس این روزها حال و هوای دیگری دارد. پس از انفجار در «بندر شهید رجایی»، دود غلیظ و سمی آسمان این شهر را پوشانده و سایه نگرانی بر زندگی مردم انداخته است. آیا سفر به بندرعباس در این شرایط تصمیم عاقلانه‌ای است؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا واقعیت‌های نگران‌کننده اما مهم را درباره وضعیت فعلی این شهر بندری بدانید.
هوای بندرعباس بعد از انفجار بندر شهید رجایی چطور است؟
اگر قصد سفر به بندرعباس را دارید، فعلاً کمی دست نگه دارید. پس از «انفجار در بندرعباس» که در «اسکله شهید رجایی» رخ داد، هوای شهر تحت تاثیر گازهای سمی، به‌خصوص آمونیاک قرار گرفته است. وضعیت بندرعباس اضطراری است و از مردم بندرعباس خواسته شده که در خانه بمانند و از ماسک‌های N95 یا P2 استفاده کنند.
اما یک نکته مهم وجود دارد؛ طبق گفته دکتر سید احمد طباطبایی، فوق تخصص بیماری‌های ریه، ماسک‌های N95 توانایی جلوگیری از ورود گاز آمونیاک را ندارند. این ماسک‌ها فقط ذرات معلق را فیلتر می‌کنند، اما مولکول‌های آمونیاک خیلی ریزتر از آن هستند که ماسک‌های عادی جلویشان را بگیرند. در نتیجه حتی با زدن ماسک هم خطر تنفس این گاز وجود دارد.
طبق هشدار پزشکان، گازهای سمی می‌توانند تا شعاع ۸ کیلومتری از محل انفجار هم پخش شوند. این یعنی حتی مناطقی از بندرعباس که فاصله زیادی با «بندر شهید رجایی» دارند هم ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند.
توصیه برای ساکنان و مسافران احتمالی
در حال حاضر بهترین کار این است که اگر در بندرعباس هستید، در خانه بمانید، درها و پنجره‌ها را محکم ببندید، از تهویه مرکزی استفاده نکنید و فعالیت‌های سنگین بدنی را به تعویق بیندازید. اگر هم برنامه سفر به این شهر را دارید، بهتر است فعلاً آن را عقب بیندازید تا هوای شهر دوباره پاک و ایمن شود.
از طرفی خوشبختانه بندرعباس به دلیل موقعیت ساحلی، وزش باد خوبی دارد. اگر خوش‌شانس باشیم و باد مناسبی بوزد، به مرور زمان گازهای سمی پراکنده می‌شوند و خطر کاهش می‌یابد.
دود غلیظ بندرعباس چه خطراتی برای سلامتی دارد؟
کارشناسان هشدار داده‌اند که دود ناشی از انفجار در محوطه «بندر شهید رجایی» که شامل مواد شیمیایی خطرناک است، تهدید جدی برای سلامت عمومی به شمار می‌رود. این آلودگی به‌خصوص برای گروه‌های آسیب‌پذیر مثل کودکان، سالمندان و افرادی با بیماری‌های قلبی یا تنفسی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
آمونیاک بوی تند و آزاردهنده‌ای دارد و می‌تواند باعث تحریک شدید دستگاه تنفسی شود. تماس با این گاز ممکن است باعث سوزش چشم، خارش پوست، تنگی نفس، و حتی در موارد شدید ورم ریه و کاهش اکسیژن خون شود. بنابراین هم افراد سالم و هم کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای مثل آسم یا مشکلات قلبی دارند، در معرض خطر جدی قرار می‌گیرند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد تعدادی از امدادگران حاضر در صحنه دچار علائمی مانند تهوع، سوزش چشم، سرفه‌های شدید، تنگی نفس و حتی خونریزی شده‌اند. این در حالی است که با وجود شدت بحران، هنوز مدیریت بحران هیچ اطلاعیه رسمی یا هشدار عمومی صادر نکرده است.
کارشناسان تاکید دارند اگر اقدام فوری برای کنترل آلودگی انجام نشود، دود غلیظ حاصل از این حادثه می‌تواند اثرات منفی بلندمدتی بر سلامت ساکنان بندرعباس و مناطق اطراف به جا بگذارد، به ویژه از طریق استنشاق گازهای سمی و مواد شیمیایی معلق در هوا.
تاثیرات زیست‌محیطی آلودگی شیمیایی
آلودگی‌های شیمیایی ناشی از حوادثی مثل انفجار بندرعباس، فقط محدود به خطرات برای سلامت انسان‌ها نمی‌شود، بلکه طبیعت هم به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد. گازهای شیمیایی آزاد شده، به ویژه آمونیاک، می‌توانند اثرات مخربی بر روی آب، خاک و جانوران منطقه داشته باشند.
دودهای سمی با نفوذ به منابع آبی، اکوسیستم دریایی را تهدید می‌کنند. این گازها می‌توانند میزان اکسیژن محلول در آب را کاهش دهند و منجر به مرگ آبزیان شوند. همچنین آلودگی شیمیایی در خاک می‌تواند به محصولات کشاورزی آسیب بزند و چرخه غذایی انسان و حیوان را مختل کند.
حتی گیاهان بومی منطقه هم ممکن است در اثر تماس مستقیم با مواد شیمیایی دچار سوختگی یا خشکیدگی شوند. به‌طور کلی، چنین حوادثی می‌توانند برای سال‌ها اثرات منفی بلندمدتی روی محیط زیست باقی بگذارند و بازسازی طبیعی منطقه را دشوار کنند.
بررسی تجربه‌های مشابه در دنیا
در دنیا حوادث مشابه زیادی رخ داده که تاثیرات آن برای مدت طولانی باقی مانده است. یک نمونه مهم، انفجار مهیب در بندر بیروت لبنان در سال ۲۰۲۰ بود که باعث آزاد شدن مقدار زیادی مواد شیمیایی خطرناک از جمله نیترات آمونیوم شد. این حادثه منجر به تخریب گسترده شهری، آلودگی شدید محیط زیست و بحران‌های جدی سلامت عمومی شد.
همچنین در سال‌های گذشته، نشت مواد سمی در صنایع پتروشیمی چین و یا آتش‌سوزی‌های شیمیایی در آمریکا نشان داد که پیامدهای چنین حوادثی می‌تواند تا سال‌ها بر سلامت مردم و محیط زیست سایه بیندازد.
درس مهمی که از این تجربه‌ها گرفته شد، این بود که پاسخ سریع اورژانسی، اطلاع‌رسانی شفاف به مردم، تخلیه به موقع مناطق در معرض خطر، و مراقبت‌های پزشکی مناسب، تاثیر زیادی در کاهش تلفات و خسارات دارد.
توصیه به کسانی که قصد سفر به بندرعباس دارند
در شرایط فعلی، اگر قصد سفر به بندرعباس را دارید، توصیه می‌شود نکات زیر را جدی بگیرید:
- سفر خود را به تعویق بیندازید: تا زمانی که مقامات رسمی وضعیت عادی شدن هوا را تایید نکرده‌اند، بهتر است برنامه سفرتان را به زمان دیگری موکول کنید.
- پیگیری اخبار رسمی: قبل از هر تصمیمی، آخرین اطلاعیه‌های وزارت بهداشت، مدیریت بحران و هواشناسی را دنبال کنید.
- در صورت اجبار به سفر: اگر واقعاً مجبور به سفر هستید، حتماً ماسک مخصوص شیمیایی (با فیلتر ضد گاز) تهیه کنید. ماسک‌های N95 برای گازهای شیمیایی مثل آمونیاک کافی نیستند.
- از تردد در مناطق آلوده خودداری کنید: در صورت ورود به بندرعباس، از نزدیک شدن به اسکله شهید رجایی یا هر منطقه‌ای که دود و بوی مشکوک احساس می‌شود، پرهیز کنید.
- در مکان‌های سرپوشیده بمانید: در مدت حضور در شهر، از ماندن در فضای باز خودداری کرده و در ساختمان‌های دارای تهویه مناسب مستقر شوید.
- در صورت بروز علائم مسمومیت: علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، سوزش چشم یا تهوع را جدی بگیرید و سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
با رعایت این نکات می‌توانید خطرات را به حداقل برسانید. البته بهترین راه، کمی صبر کردن و سفر در زمانی است که هوای بندرعباس دوباره پاک و ایمن شده باشد.
پس فعلاً سفر به بندرعباس را به تعویق بیندازید و اگر نیاز به اطلاعات بیشتر درباره وضعیت شهر داشتید، می‌توانید سری به «مجله مسافرت گهرسیر» بزنید.
