منار جنبان اصفهان یکی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز تاریخی است که از زمان‌های قدیم توجه بسیاری از بازدیدکنندگان و محققان را به خود جلب کرده است. این بنای تاریخی در قلب اصفهان قرار دارد و یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد آن، تکان خوردن منارهای آن است. در این مقاله با رازهای تکان خوردن منار جنبان اصفهان آشنا خواهیم شد. اگر علاقه‌مند به تاریخ، معماری و شگفتی‌های طبیعی هستید، با “مجله مسافرت گهر سیر” همراه باشید تا از جزئیات بیشتر این پدیده جالب مطلع شوید.
منار جنبان چگونه تکان میخورد؟
تکان خوردن منار جنبان اصفهان به دلیل طراحی خاص این بنا و نوع ساختار آن اتفاق می‌افتد. وقتی یکی از منارها تکان داده می‌شود، لرزش‌های آن به پایه‌ها منتقل می‌شود و به منار دوم نیز انتقال پیدا می‌کند. راه صعود به بام و مناره ها هم به وسیله درگاه کوچکی است؛ که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط می شود. یک نفر وارد یکی از منارها می‌شود و شروع به تکان دادن آن می کند. این فرایند به نوعی باعث می‌شود که منار دیگر نیز تکان بخورد. این پدیده به دلیل ویژگی‌های خاص و جالب معماری بنا اتفاق می‌افتد و یکی از رازهای تکان خوردن منار جنبان اصفهان به شمار می‌رود. این حرکت تنها با دست زدن به یکی از منارها امکان‌پذیر است و هیچ‌گونه آسیبی به ساختار بنا وارد نمی‌کند.
نظریه‌ای که به نظر می‌رسد دقیق‌ترین و فنی‌ترین توضیح در این زمینه باشد، این است که منار جنبان از قانون رزونانس پیروی می‌کند. قانون رزونانس به ارتعاش و بازتاب این ارتعاش اشاره دارد. زمانی که دو بنای متصل به هم حرکت کنند، اگر یکی از آن‌ها تکان بخورد، دیگری نیز به طور همزمان می‌لرزد.
سازنده منار جنبان اصفهان
منار جنبان یکی از آثار تاریخی برجسته اصفهان است که قدمت آن به بیش از ۷۰۰ سال می‌رسد. این بنا در اواخر دوره ایلخانی و در سال ۷۱۶ هجری قمری، در زمان سلطنت محمد خدابنده الجایتو ساخته شده است. منار جنبان در اصل بقعه‌ای است که بر مزار عارف و زاهد قرن هشتم، «عمو عبدالله کارلادانی» (عمو عبدالله بن محمود صقلابی) بنا شده است. وی در ذی‌حجه سال ۷۱۶ هجری قمری وفات یافت و سنگ قبر وی در داخل این بنا قرار دارد.
در ابتدا، تنها ایوانی ساده بود که بعدها دو منار معروف به منار جنبان به آن افزوده شد. بنابراین، ساخت ایوان و مناره‌ها پس از سال ۷۱۶ هجری قمری آغاز شده و به پایان رسیده است. منار جنبان در گذشته بر سر راه اصفهان به نجف آباد و در روستای کارلادان قرار داشت که امروزه یکی از محله‌های شهر اصفهان است. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنای تاریخی، تکان خوردن مناره‌ها است؛ به‌گونه‌ای که با حرکت دادن یکی از مناره‌ها، مناره دیگر نیز به حرکت در می‌آید. هر مناره دارای پهنای ۹ متری و ارتفاع ۱۷ متری است. این بنا با کاشی‌های لاجوردی به شکل ستاره چهارپر و اشکال دیگری به شکل کثیر الاضلاع فیروزه‌ای رنگ زینت شده است و در مزار عمو عبدالله کارلادانی قطعه سنگی مرمری قرار دارد که سوره‌هایی از قرآن کریم حاشیه آن را تزیین کرده است.
کتیبه‌های متعددی در این آرامگاه وجود دارد، از جمله کتیبه‌ای بر سنگ مرمر بالای سنگ اصلی که به معرفی عمو عبدالله به عنوان مردی پرهیزگار و زاهد پرداخته و تاریخ وفات او را ذکر می‌کند. تاریخ مذکور در کتیبه‌ها، سال ۷۱۶ هجری را نشان می‌دهد، که در دوره سلطنت سلطان محمد خدابنده الجایتو ایلخان مسلمان بوده است.
منار جنبان اصفهان نه تنها یک اثر معماری بی‌نظیر است بلکه نشانگر پیشرفت‌های علمی و مهندسی در آن دوران نیز به حساب می‌آید. ساختار خاص و طراحی آن در طول زمان توجه بسیاری از محققان و کارشناسان معماری را جلب کرده است.
تاریخچه منار جنبان اصفهان
منار جنبان اصفهان در سال ۱۰۵۰ هجری قمری در دوران شاه عباس صفوی ساخته شد. این بنای تاریخی در واقع یک مقبره است که در نزدیکی آن آرامگاه یکی از بزرگان دوره صفوی قرار دارد. ساخت منار جنبان اصفهان با هدف ایجاد یک جاذبه معماری و گردشگری در آن زمان بوده است و از همان ابتدا به عنوان یک شگفتی معماری شناخته شد. سال ساخت منار جنبان اصفهان به طور دقیق به قرن ۱۱ هجری قمری برمی‌گردد و از آن زمان تا کنون به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم اصفهان شناخته می‌شود.
فیلم حرکت منار جنبان اصفهان
حرکت و تکان خوردن منار جنبان اصفهان یکی از جاذبه‌های تماشایی این بناست که در فیلم‌ها و ویدیوهای مختلف به نمایش درآمده است. در این فیلم‌ها می‌توان دید که چگونه تکان دادن منار جنبان باعث ایجاد لرزش در منار دیگر می‌شود. این پدیده در فیلم‌ها به وضوح قابل مشاهده است و بسیاری از بازدیدکنندگان ترجیح می‌دهند این ویژگی شگفت‌انگیز را در فیلم‌ها مشاهده کنند. اگرچه این حرکت به صورت طبیعی و تنها از طریق لمس یکی از منارها اتفاق می‌افتد، اما دیدن آن در فیلم‌ها می‌تواند تجربه‌ای جالب و جذاب باشد. همچنین برخی از ویدیوها ممکن است به توضیحات بیشتری در مورد نحوه عملکرد این پدیده بپردازند.
شعر درباره منار جنبان اصفهان
منار جنبان اصفهان در فرهنگ و ادبیات فارسی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در بسیاری از اشعار فارسی، منار جنبان به عنوان نمادی از شگفتی‌های معماری ایرانی و زیبایی‌های تاریخی کشورمان ذکر شده است. برخی از شاعران از حرکت جالب منار جنبان الهام گرفته‌اند و در اشعار خود به زیبایی این بنا اشاره کرده‌اند. این اشعار به نوعی توصیف‌کننده شکوه و عظمت معماری ایرانی و ویژگی‌های منحصر به فرد این اثر تاریخی هستند. در واقع، منار جنبان نه تنها یک اثر معماری است، بلکه به عنوان یک نماد فرهنگی نیز در ادبیات فارسی جایگاه خاصی دارد.
ابراهیم صهبا:
به شهرهای دگر فخر اصفهان این است/ که در زمین صفاهان منار می جنبد
ولی کنون رقیب گشته بهرشان/ منارِ تازه که در سبزوار می جنبد
گمان برم به عهد رواج مینی/ مناره ها همه بی اختیار می جنبد
سیمین بهبهانی:
صهبا شنیده ام آن سخن آبدار تو/ آن عُسرت نهان و غم آشکار تو
آن آرزوی خفته نه بیدار می شود/ ناید در این دامن کوته به کار تو
گر همه دیار بجنبد منارها/ من شرط می کنم نجنبد منار تو
