اگر اهل سفر و کشف رازهای تاریخی هستید، دروازه قرآن شیراز یکی از آن مکان‌هایی است که باید حتماً در لیست مقاصدتان قرار بگیرد. این دروازه باستانی که روزگاری ورودی اصلی شهر شیراز بوده، نه‌تنها یادگاری از دوران پرشکوه ایران است، بلکه امروزه هم یکی از پربازدیدترین جاذبه‌های گردشگری به‌شمار می‌آید. اما دروازه قرآن شیراز کجاست؟ چه داستان‌هایی در دل خود پنهان کرده؟ و موقعیت دقیق آن روی نقشه کجاست؟ در این مقاله، به‌صورت کامل با موقعیت جغرافیایی، تاریخچه، معماری، بازسازی‌ها و جاذبه‌های اطراف این اثر تاریخی آشنا می‌شوید. همراه ما باشید تا سفری جذاب به قلب تاریخ شیراز داشته باشید.
دروازه قرآن شیراز کجاست ؟
دروازه قرآن در شمال شرقی شیراز، در تنگه الله‌اکبر، میان کوه‌های چهل‌مقام و باباکوهی واقع شده است. این دروازه در خروجی شیراز به سمت مرودشت قرار دارد و در نزدیکی میدان طاووس شیراز واقع شده است.
معرفی دروازه قرآن شیراز
دروازه قرآن یکی از نمادهای تاریخی و فرهنگی شهر شیراز است که در شمال شرقی این شهر، در تنگه الله‌اکبر، میان کوه‌های چهل‌مقام و باباکوهی قرار دارد. این دروازه به‌عنوان یکی از ورودی‌های اصلی شهر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تاریخچه‌ای پرفرازونشیب دارد. در گذشته، شهر شیراز دارای شش دروازه به نام‌های دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصاب‌خانه، دروازه کازرون، دروازه شاه داعی‌الله و دروازه قرآن بوده است که امروزه تنها دروازه قرآن باقی مانده است و به‌عنوان یکی از آثار تاریخی مهم شهر شناخته می‌شود.
تاریخچه دروازه قرآن شیراز
تاریخ ساخت اولیه دروازه قرآن به دوران حکومت عضدالدوله دیلمی در قرن چهارم هجری قمری بازمی‌گردد. او دستور داد در بالای این دروازه قرآنی قرار دهند تا مسافران با عبور از زیر آن، سفر خود را با تبرک آغاز کنند و از بلاها محفوظ بمانند. این عمل نشان‌دهنده اعتقادات مذهبی و فرهنگی مردم آن دوران بوده است. در دوره زندیه، کریم‌خان زند این دروازه را بازسازی کرد و اتاقکی در بالای آن ساخت که دو جلد قرآن نفیس به خط سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری، معروف به “قرآن هفده من”، در آن نگهداری می‌شد. این قرآن‌ها اکنون در موزه پارس شیراز نگهداری می‌شوند.
معماری دروازه قرآن شیراز
هنر و فرهنگ ایرانی-اسلامی است. این بنا دارای یک دهنه بزرگ در وسط و دو دهنه کوچک در دو سوی آن است. مصالح به‌کاررفته در ساخت این دروازه شامل سنگ و ساروج بوده و در سطوح شمالی و جنوبی آن کاشی‌کاری‌های زیبایی دیده می‌شود. اتاقکی که در بالای دروازه قرار دارد، محل نگهداری قرآن‌های نفیس بوده است. این اتاقک دارای سه پنجره مشبک کاشی‌کاری‌شده است که نور را به داخل هدایت می‌کند و جلوه‌ای خاص به بنا می‌بخشد. نمای کلی دروازه قرآن شباهتی به آرامگاه کوروش کبیر دارد و این نشان‌دهنده تأثیرپذیری معماری آن از دوره‌های مختلف تاریخی ایران است.
بازسازی‌ها و مرمت‌ها
دروازه قرآن در طول تاریخ چندین بار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. پس از ساخت اولیه در دوران آل بویه، این بنا در دوره زندیه توسط کریم‌خان زند بازسازی شد و اتاقکی برای نگهداری قرآن‌ها به آن اضافه گردید. در دوره قاجار نیز این دروازه مورد مرمت قرار گرفت. اما در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی، این بنا به‌منظور توسعه راه‌های ارتباطی تخریب شد. در سال ۱۳۲۷، با همت یکی از بازرگانان شیرازی به نام حسین ایگار، معروف به اعتمادالتجار، دروازه قرآن در محل فعلی آن بازسازی شد و به شکل کنونی درآمد. این بازسازی‌ها نشان‌دهنده اهمیت و ارزش این بنا در فرهنگ و تاریخ مردم شیراز است.
اهمیت فرهنگی و مذهبی
دروازه قرآن نه‌تنها یک بنای تاریخی است، بلکه نمادی از اعتقادات مذهبی و فرهنگی مردم شیراز نیز محسوب می‌شود. قرار دادن قرآن در بالای دروازه به‌منظور تبرک مسافران، نشان‌دهنده احترام و ارادت مردم به کتاب آسمانی و اعتقاد به حفاظت الهی در سفرها بوده است. این دروازه به‌عنوان یکی از نمادهای شهر شیراز، همواره مورد توجه گردشگران و مسافران قرار گرفته و بازدید از آن به‌عنوان بخشی از سفر به شیراز توصیه می‌شود.
در پایان
دروازه قرآن شیراز در تنگه الله‌اکبر و در مسیر ورودی شمال‌شرقی شهر واقع شده است؛ سازه‌ای با معماری اسلامی که تاریخچه‌ای از دوران آل بویه تا زندیه و پهلوی دارد. در این مقاله، با موقعیت دقیق دروازه روی نقشه، بازسازی‌های انجام‌شده، اهمیت فرهنگی، جاذبه‌های اطراف مانند حافظیه و باغ جهان‌نما، و بهترین زمان بازدید آشنا شدید. این مکان نه‌تنها یک جاذبه تاریخی است، بلکه پلی است میان فرهنگ، مذهب و معماری ایرانی. برای عاشقان تاریخ و سفر، بازدید از دروازه قرآن تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود.
